IP Adrese i MAC adrese

IPv4

npr. 192.168.1.15

IPv6

npr. fde5:cd7a:9e1c:fd19:d799:931b:f0a8:bb10

Lokalna IP adresa je IP adresa dodijeljena vašem uređaju na lokalnoj mreži.

Javna IP adresa

Javna IP adresa je IP adresa koju vaš kućni ili poslovni ruter prima od vašeg ISP-a. Javne IP adrese su potrebne za bilo koji javno dostupni hardver za mrežu, kao što je vaš kućni ruter, kao i za servere koji hostaju web stranice.

Ona je ujedno i dinamička, mijenja se svaki put kada restartujete vaš ruter ili nakon 24h. Može zakupiti i statičku javnu adresu ako imate potrebe za tim.

MAC Adresa je globalno jedinstveni identifikator dodjeljen mrežnim uređajima, i s toga se često naziva hardverskom ili fizičkom adresom. MAC adrese su 6-bitne (48-bita) dužine i pišu se u “MM:MM:MM:SS:SS:SS” formatu. U prvom 3-bitnom dijelu je identifikacioni broj proizvođača, a u druga je serijski broj koji je dodijelio proizvođač.

Svaki komad hardvera na vašoj lokalnoj mreži ima MAC adresu pored IP adrese koju dodjeljuje lokalni ruter ili server.

Možemo reći da je MAC adresa jedna oznaka na vašem računaru koja je unikatna, što u suštini znači da niko na svijetu nema istu MAC adresu (osim u posebnim slučajevima, kada se ona može klonirati).

Kako pročitati MAC i IP Adresu ?

Potrebno je pokrenuti Command prompt i u njemu ukucati komandu IPCONFIG /ALL. Isto to možemo uraditi i putem PowerShella.

Većina mrežnih uređaja ima na sebi naljepnicu na kojoj piše MAC adresa.

Statička IP adresa 

Statička IP adresa je tip IP adrese koji jednom kad je postaviš tj. dodijeliš mašini zauvijek ostaje isti na mreži. Moramo paziti da ne dodijelimo dvije iste IP adrese u istoj mreži inače ćemo imati konflikt.

Subnet mask

Subnetiranje je tehnika u računarskim mrežama koja omogućava podjelu jedne IP mreže na manje, logičke podmreže poznate kao subneti.
Ova tehnika omogućava efikasniju upotrebu dostupnih IP adresa i pruža bolju kontrolu nad saobraćajem u mreži.

Subnetiranje je korisno iz više razloga, uključujući:

1. Efikasniju upotrebu IP adresa: Omogućava bolje iskorištenje dostupnih adresa, posebno u većim mrežama.
2. Segmentaciju mreže: Pomaže u organizaciji mreže na logičke segmente, što može olakšati upravljanje i poboljšati bezbjednost.
3. Smanjenje saobraćajne zagušenosti: Omogućava kontrolu saobraćaja u mreži, što može poboljšati performanse i sigurnost.
4. Bolje upravljanje resursima: Pomaže u organizaciji i identifikaciji uređaja u mreži, olakšavajući održavanje i troubleshootinge.

Detaljnije ovdje:
http://www.steves-internet-guide.com/subnetting-subnet-masks-explained/

CIDR notacija

Gateway

predstavlja IP adresu za izlazak iz trenutne mreže. Obično je to IP adresa rutera.

Automatska IP adresa – DHCP

DHCP je TCP-IP protokol koji nudi način da dinamički (automatski) dodjeljujemo IP adrese kompjuterima na mreži.

Svaki router ima u sebi integrisan ovaj protokol koji možemo podesiti putem web interfejsa. Ovaj protokol može i da radi lokalno na nekoj mreži ako se instalira DHCP server.

APIPA

U situacijama kada se korisnik konektuje na više različitih mreža, svaka mreža može zahtevati drugačiju IP konfiguraciju. Windows operativni sistem podržava upotrebu APIPA (Automatic Private IP Addressing) adresa i alternativne statičke IP adrese. Sa APIPA opcijom računar sam sebi može dodeliti IP adresu u situacijama kada DHCP server nije dostupan ili ne postoji na mreži.

Po Default-u Windows koristi APIPA adresu iz opsega 169.254.0.0 do 169.254.255.255 IP adresa. Ovakva konfiguracija omogućava korišćenje DHCP servera na poslu i APIPA konfiguracija kod kuće bez potrebe za dodatnom rekonfiguracijom mrežnih podešavanja. Opciono APIPA adresa pomaže i u rješavanju problema sa DHCP serverom jer ukoliko je računar dodjeli, to znači da računar ne može da komunicira sa DHCP serverom. 

DNS

Domain Name System je servis koji primarno služi prevođenju odnosno mapiranju alfa-numeričkih naziva u IP adresu računara (engl. Forward Lookup), ali često i obratno (engl. Reverse Lookup).

www.info.ba -> 144.76.57.112 

Naša preporuka je da koristite Google DNS servere a njihove adrese su:
– Primary 8.8.8.8
– Alternative 8.8.4.4

PiHole

NAT

a bi računar sa privatnom adresom komunicirao sa onima na internetu, koriste se tehnologije mrežnog prevođenja adresa (NAT – Network Address Translation). Ruter na kojem je podešen NAT mijenja privatnu adresu sa svojom javnom koja se usmjerava internetom. Nakon dobivenog odgovora, od udaljenog računara, ponavlja postupak, ovaj put mijenjajući javnu adresu sa odgovarajućom privatnom adresom računara koje je uputio zahtjev. Na taj način se štede IP adrese, jer se veliki broj privatnih adresa može mijenjati sa jednom ili manjim brojem javnih adresa.

Mrežne komande

Ping

Packet Internet Grouper (ping) je osnovni alat za ispitivanje postojanja konekcije između dva entiteta i otkrivanja problema u računarskim mrežama.

On koristi ICMP protokol.

Komandu možemo kucati u Command promptu ili Power shellu.

ping IP_ADRESA
ping DOMENA

IPconfig

Alat Ipconfig je namjenjen pregledu i dijagnostici mrežnih podešavanja lokalnog računara u smislu mrežne konfiguracije, pregleda DNS cache-a, obnavljanja IP adrese itd.

Najčešće korišćeni argumenti su:
/all, /release, /renew, /displaydns, /flushdns itd.

Unosom cijele komande: ipconfig /all dobijamo pregled konfiguracije svih mrežnih adaptera na računaru.

Tracert

Paketi od jednog do drugog računara putuju mrežom, preko niza drugih računara. ping komanda nam mjeri vreme za koje paket prelazi taj put.

Komanda tracert radi sličnu stvar samo što pokazuje i vremena putovanja paketa do svakog pojedinog uređaja kroz koji je paket prošao na putu do odredišta. Na ovaj način, možemo da ustanovimo i tačno mjesto gde dolazi do problema. 

SoftPerfect Network Scanner

Ako vam je potrebno da skenirate čitav mrežni opseg kako bi provjerili koji su još uređaji na mreži, možete koristi ovaj besplatni alat.

Download

Vježba #5

ZADATAK 1

1. Prvih 12 računara:
   • Podesite statičku IP adresu 10.0.0.X (x=broj vašeg računara koji možete pronaći u
     imenu računaru) i pingajte nekoga iz grupe 2
   • Podesite subnet mask 255.255.0.0
2. Drugih 13 računara
   • Podesite statičku IP adresu 10.0.1.X (x=broj vašeg računara koji možete pronaći u
     imenu računaru) i pingajte nekoga iz grupe 1
   • Podesite subnet mask 255.255.0.0
3. Vratite postavke na automatske i putem CMD a osvježite IP adresu

Zadaća #5

1. Podesite Cloudfare DNS postavke ručno na računaru
2. Uslikajte screenshot vaših mrežnih podešavanja (IP adresa, subnet, gateway, dns)
3. Skenirajte vašu kompletnu mrežu sa network skenerom i pošaljite screenshot.
4. Za šta služi DNS over HTTPS i kako se aktivira u Firefoxu i Google Chrome?

Poslati Word fajl sa urađenom zadaćom i linkovima do opreme, kao u primjeru:
mreze_imeprezime_zadaca05.zip

Zadaće koje su poslate na neadekvatan način neće biti prihvaćene.

ROK ZA ZADAĆU #5 – 18.11.2023. do 23:30h.